De NZa volgt de ontwikkelingen van de betaalbaarheid van de zorg in de sectoren via de declaratiegegevens. Deze cijfers zijn beschikbaar tot en met 2018 of 2019. De ontwikkelingen in de reguliere zorg als gevolg van de coronacrisis hebben we met andere bronnen in kaart gebracht. Deze cijfers geven een indicatie van de gevolgen op de reguliere zorg in de sectoren medisch-specialistische zorg, ggz, wijkverpleging en langdurige zorg. We geven onderstaand in hoofdlijnen een beeld van de grootste sectoren. Uitgebreidere cijfers zijn te raadplegen via de links.
De afgelopen jaren heeft de zorg te maken oplopende zorgkosten. In de alle sectoren stegen de kosten tussen de 2% en 7% in 2018 of 2019. De enige uitzondering hierop is de wijkverpleging waar de kosten in 2019 dalen.
De coronacrisis in 2020 heeft grote gevolgen op de reguliere zorg gehad. Na het invoeren van de landelijke coronamaatregelen in week 11 is het aantal verwijzingen naar de msz en ggz fors gedaald. In de Wlz zien we een afname van de indicaties en in de wijkverpleging een daling van productie. Deze cijfers geven een beeld van het zorggebruik. Om zorgaanbieders niet in problemen te laten komen, zijn aanvullende afspraken gemaakt over de financiering.
Medisch-specialistische zorg
De kosten van medisch-specialistische zorg nemen toe in de periode 2015 tot en met 2018. Tussen 2016-2017 was een beperkte stijging te zien van 0,74%, waarna de kosten tussen 2017 en 2018 weer sneller stegen (4,09%). Ook het aantal unieke patiënten volgt deze trend.
Cijfers over reguliere medisch-specialistische zorg in 2020
In de meest recente cijfers van de medisch-specialistische zorg zien we de volgende ontwikkelingen in de reguliere zorg.
Verwijzingen
Na het afkondigen van de maatregelen in week 11 is het aantal verwijzingen van huisartsen naar het ziekenhuis over de gehele breedte van de reguliere zorg afgenomen. Vanaf begin april neemt het aantal verwijzingen weer gestaag toe en is in september gestabiliseerd rond het niveau van eerdere jaren.
Bron: Analyse van de gevolgen van de coronacrisis voor de reguliere ziekenhuiszorg – 25 september 2020
Aantal patiënten in zorg
In de periode januari tot en met augustus zijn er 8,0 miljoen unieke patiënten in zorg in de msz. Dat is 13% minder dan in 2019. De daling in alle jaren vanaf week 28 laat zich verklaren door het begin van de zomervakantie.
Bron: Analyse van de gevolgen van de coronacrisis voor de reguliere ziekenhuiszorg – 25 september 2020
GGZ
In de ggz gaat bijna 4 miljard om. De laatste jaren is er een toenemende stijging te zien van de kosten. Van 2017 tot 2018 is de stijging bijna 6%. De grootste absolute kostengroei zit in de gespecialiseerde ggz met 200 miljoen tussen 2017 en 2018. Procentueel stijgen de kosten van de poh-ggz het hardst. De grootste toename van het aantal patiënten zit bij de poh ggz, gevolgd door de gespecialiseerde ggz.
Cijfers over reguliere ggz in 2020
In de meest recente cijfers van de ggz zien we de volgende ontwikkelingen in de reguliere zorg.
Verwijzingen
Het aantal verwijzingen naar de ggz vanuit de huisarts daalde met ongeveer de helft. Inmiddels is het aantal verwijzingen hersteld naar een niveau dat we zouden verwachten zonder maatregelen. We schatten dat sinds half maart ongeveer 65.000 minder verwijzingen van de huisarts naar ggz aanbieders hebben plaatsgevonden. Eind augustus is het aantal verwijzingen weer net zo hoog als voor de maatregelen, maar niet hoger. Mogelijk worden dus niet alle verwijzingen ingehaald.
Bron: Analyse van de gevolgen van de coronacrisis voor de geestelijke gezondheidszorg – 2 oktober 2020
Zorgtrajecten ggz
Het aantal geopende behandeltrajecten is substantieel gedaald sinds de maatregelen in week 11. Dit is nog lang niet terug op het niveau van voorgaande jaren.
Bron: Analyse van de gevolgen van de coronacrisis voor de geestelijke gezondheidszorg – 2 oktober 2020
Opnamedagen
Het aantal opnamedagen is flink (40%) gedaald na de maatregelen. Er is sprake van een herstel, maar dit gaat langzaam. In de meest recente productiegegevens zien we dat aantal inmiddels weer dicht bij het oude niveau zit.
Bron: Analyse van de gevolgen van de coronacrisis voor de geestelijke gezondheidszorg – 2 oktober 2020
Wijkverpleging
De uitgaven aan wijkverpleging bedragen in 2019 ruim 3,5 miljard euro. De kosten van wijkverpleging nemen af met 3% in 2019 ten opzichte van het jaar ervoor. Ook het aantal patiënten neemt af net als de gemiddelde kosten per patiënt.
Cijfers over reguliere wijkverpleging in 2020
In de meest recente cijfers van de wijkverpleging zien we de volgende ontwikkelingen in de reguliere zorg.
Geleverde zorg
De landelijke ontwikkeling in de totale productie per maand hebben we weergegeven uitgedrukt in vergoed bedrag. We zien in april 2020 een omzetdaling van ongeveer 8% ten opzichte van april 2019.
Bron: Analyse van de gevolgen van de coronacrisis voor de wijkverpleging - 10 september 2020
Langdurige zorg
De kosten voor zorg in natura stijgen naar 20 miljard euro in 2019. Dat is een stijging van 7,3% ten opzichte van 2018. De uitgaven aan pgb’s groeien in diezelfde periode met 241 miljoen. Dat is een toename van 11%. De grootste absolute kostenstijging zit in de sector verpleging en verzorging.
Cijfers over reguliere langdurige zorg in 2020
In de meest recente cijfers van de langdurige zorg zien we de volgende ontwikkelingen in de reguliere zorg.
Sterfte in de langdurige zorg
De piek in het aantal overledenen tijdens de eerste golf was rondom week 15. Vanaf week 20 lijkt er sprake te zijn van een normalisering van het aantal overledenen na de eerste golf. De kleinere piek in 2020 tussen week 32 en week 35 is het gevolg van de hittegolf. Inmiddels zijn er aanwijzingen dat het aantal overledenen weer aan het oplopen is.
Bron: Analyse van de gevolgen van de coronacrisis voor de langdurige zorg – (nog te verschijnen)
Bezettingsgraad
Na het afkondigen van de bezoekrestricties in de verpleeghuizen (week 12) is de bezettingsgraad bij aanbieders van verpleeghuiszorg in Nederland afgenomen. Sinds week 23 heeft deze trend zich omgezet in een lichte stijging. Een daling in de bezettingsgraad betekent dat er lege plaatsen zijn.
Bron: Analyse van de gevolgen van de coronacrisis voor de langdurige zorg – (nog te verschijnen)
Dagbesteding
Na februari is er veel minder dagbesteding geleverd, met een dieptepunt in april. In 2019 bleef dit aantal wel op niveau. Ten opzichte van de eerste 2 maanden van 2020 is in april en mei minder dan de helft aan prestaties gedeclareerd.
Bron: Analyse van de gevolgen van de coronacrisis voor de langdurige zorg – (nog te verschijnen)
Huisartsenzorg
In de huisartsenzorg stijgen de kosten jaarlijks. In 2019 gaat er 3,6 miljard euro om in de huisartsenzorg. Het aantal patiënten bleef nagenoeg gelijk. Het aantal consulten per patiënt stijgt licht over de periode 2017-2019.
Cijfers over de reguliere huisartsenzorg in 2020
In de meest recente cijfers van de huisartsenzorg zien we de volgende ontwikkelingen in de reguliere zorg.
Consulten huisartsen
In de huisartsenzorg is een daling te zien in het aantal consulten vanaf week 11 na de start van de maatregelen. Het aantal niet-urgente huisartsenbezoeken nam af en het aantal consulten voor luchtweginfectie nam toe.
In de periode van week 11 tot 21 hadden huisartsen gemiddeld 60 consulten per 1000 inwoners per week. Dit is een kwart minder dan normaal. Ook hadden huisartsen gemiddeld twee visites per 1000 inwoners per week. Dit is de helft minder dan normaal.
Bron: factsheet van het Nivel: Impact coronapandemie op zorgvraag bij huisartsen (factsheet A)
