“We kijken naar de patronen en vragen: hoe ga je hier verandering in brengen?”

Preventieve zorg gericht op gezond leven

Leefstijlcoach Renate Boudewijns probeert mensen te helpen om gezondere leefstijlkeuzes te maken. Dat doet ze door deelnemers aan het denken te zetten over beweging, slaap, voeding en meer.

“Je gaat niet tien kilo per maand afvallen. Dat roep ik vanaf dag één. Dat gaat gewoon niet gebeuren en dat wil ik ook niet, want dat houd je niet vol. Het is juist belangrijk om heel gestructureerd kleine stapjes te zetten die na een tijdje normaal gedrag worden.” Renate Boudewijns is leefstijlcoach bij Zorggroep Regio Oosterhout en Omstreken (Zorroo). Ze begeleidt deelnemers van het programma ‘Overgewicht te lijf’ in het krijgen van een gezondere leefstijl. De deelnemers hebben een BMI van minimaal 30. Daarnaast komen ook mensen met een BMI van 25 of hoger in combinatie met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten of diabetes in aanmerking.

De zorg waar het hier om gaat is Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI). Renate verleent deze preventieve zorg al een paar jaar. “Eerst in de pilotfase, waarin we begonnen met twee leefstijlcoaches. Ondertussen is het verzekerde zorg en werken er hier bij Zorroo al elf leefstijlcoaches met allemaal een andere achtergrond.” Een diëtist, praktijkondersteuner en fysiotherapeut: allemaal volgden ze de post-hbo opleiding tot leefstijlcoach. “Samen maken we het programma dat we hier bieden steeds beter en leuker.”

Het programma

Er zijn verschillende ingangen in het programma. De huisarts kan je doorverwijzen, maar je kunt jezelf ook aanmelden. “We houden vervolgens een intakegesprek”, vertelt Renate. “Wat kom je halen, wat kunnen wij bieden en komt dat overeen? Daar hebben we het over.” In dit gesprek maakt de leefstijlcoach de deelnemers duidelijk dat zij zelf aan de slag moeten. Renate: “Ik kan van alles bedenken, maar ik sta niet 24 uur per dag naast de deelnemer. Er moet echt een intrinsieke motivatie zijn om zelf iets te willen veranderen.”

Veel mensen denken volgens Renate dat ze daar zijn om af te vallen. “Maar er is vaak een onderliggend doel. Ze willen niet het liefst tien kilo minder wegen, ze willen het liefst meer energie om met de kleinkinderen op stap te gaan.” Dat intrinsieke doel is waar het om gaat vertelt de leefstijlcoach. “Daar werkt iemand namelijk echt voor. We halen dus de focus af van het gewicht. Want stel je voor: iemand heeft hard gewerkt en echt wat weten te veranderen aan zijn leefpatroon en de weegschaal zegt: je bent maar twee kilo afgevallen… Daar gaat je motivatie. Maar als je vraagt wat die verandering de deelnemer heeft opgeleverd, dan krijg je waar het om gaat. Dan vertelt ze bijvoorbeeld dat ze ’s middags geen energiedips meer heeft en iemand met diabetes kan merken dat ze minder medicatie nodig heeft. Dat zijn de belangrijke dingen.”

Voldoe je aan de criteria en heb je de juiste motivatie, dan krijg je de kans om je leefstijl in 24 sessies te veranderen. “Deelnemers krijgen per jaar acht groepsworkshops en vier individuele gesprekken, en dat dan twee jaar lang”, vertelt Renate.

In de groep

De groepen bestaan uit tien tot vijftien mensen. “Mannen, vrouwen, jong, oud en alle sociale klassen door elkaar.” Naast diverse achtergronden, hebben de deelnemers ook verschillende redenen om daar te zijn. “Er zijn mensen die heel veel werken. Ze schieten de dag in zonder ontbijt en maken weinig tijd voor ontspanning.” Daardoor komen ze niet toe aan een gezonde manier van leven. Maar er komen ook mensen die hele dagen thuis zitten en weinig inkomen hebben. “Zij denken bijvoorbeeld dat gezond leven met hun budget niet kan. Kennis kan in zo’n geval helpen.”

In twee jaar tijd komen er verschillende onderwerpen langs in de groepsworkshops, zoals beweging, voeding, ontspanning, timemanagement, slaap en hoe je een terugval voorkomt. Ze praten bijvoorbeeld ook over het omgaan met verleidingen, vertelt Renate. “Het wordt je vaak gemakkelijker gemaakt om de lift te pakken, dan de normale trap. Over dat soort zaken probeer ik bewustwording te creëren. De deelnemers te laten inzien dat ze de hele dag de keuze hebben.”

Uiteindelijk bedenken de deelnemers zelf wat ze willen veranderen. “Samen proberen we te achterhalen wat een deelnemer leuk vindt en hoe dat in zijn dag past. Maar uiteindelijk zijn de deelnemers de regiehouder. Zij sturen en maken keuzes, en ik mag ze daarbij helpen.”

Individuele gesprekken

Naast de groepsworkshops, krijgt iedere deelnemer ook vier individuele gesprekken per jaar. “Dat gaat over onderwerpen waar deelnemers zelf aandacht voor willen hebben.” Wat dat is, is heel wisselend volgens Renate. “Hoe ga je om met stress, de buitenwereld, mijn werk: het is maar net waar de patiënt tegenaan loopt.” Een deelnemer met diabetes bijvoorbeeld kan vragen om hulp bij voeding. “Daar heb ik niet de specifieke kennis voor, maar een andere specialist wel. We hebben daarom ook een samenwerking met verschillende professionals opgezet die we om hulp vragen als dat nodig is.”

Geen hogere wiskunde

Het is geen hogere wiskunde, dat is de reactie van veel deelnemers. “We kijken naar de patronen van de deelnemer en vragen: hoe ga je hier verandering in brengen? Is er bijvoorbeeld ergens een fiets in je dagschema te passen?” Als deelnemers nadenken, dan weten ze natuurlijk dat de trap naar boven beter is dan de lift. “Maar wat belangrijk is, is dat ze dit ook realiseren als ze voor die lift of trap staan. Die momenten, dát zijn de eyeopeners. Dat zijn de kwartjes die de hele dag door vallen op een gegeven moment. Als je dat doorhebt, dan kun je je patroon ook veranderen.”

Ter illustratie vertelt Renate over een deelnemer die vier glazen cola per dag dronk. “Als je die cola vervangt met water, val je geen twintig kilo af. Maar het betekent wel wat om zo’n gewoonte te veranderen.” De deelnemer bouwde zijn inname langzaam af. Eerst nog één glas cola per dag, daarna alleen in het weekend een glas. “Een jaar later dronk hij af en toe op een feestje een colaatje, verder helemaal niet. Zelfs dan vond hij een heel glas vaak nog te veel.”

Dit zijn het soort kleine veranderingen waar het om gaat. “Het zit in die cola, maar ook in fietsen naar je werk of de boodschappen lopend doen. Al die kleine dingen schelen iets. Op een gegeven moment is het geen keuze meer, maar iets wat je doet. Een ritueel. Als je dat op meerdere vlakken in je leven doet, dan zit daar uiteindelijk de winst in.”

Wat Renate dan ook hoopt, is dat een deelnemer na twee jaar niet meer precies weet wat hij anders doet dan voorheen. “Als deelnemers de veranderingen op een rijtje zetten, zien ze dat het veel is. Maar zo voelt het niet. En dat is goed. Dat betekent namelijk dat het voor hem een patroon is geworden.”