Het overgrote deel van de bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) aangevraagde innovatie-experimenten komt na verloop van tijd terecht in de reguliere regels. Dat betekent dat de innovaties deel gaan uitmaken van gewone zorg. Dat stelt de NZa vast na de evaluatie van 131 bij haar aangevraagde innovatie-experimenten tussen 2012 en 2018. In deze periode zijn 98 experimenten tot een einde gekomen, waarvan we er 76 in onze regels opnamen. Een slagingspercentage van 78%.
Innovatie is belangrijk in de zorg. De zorgkosten lopen de komende jaren op, en de druk om voldoende personeel aan te trekken is enorm. “Innovatie kan helpen om te zorgen dat mensen langer zorg dichtbij huis kunnen krijgen en om een deel van de druk op de zorgverleners weg te halen”, vertelt Marian Kaljouw, voorzitter raad van bestuur van de NZa. “Bijvoorbeeld omdat patiënten en behandelaren digitaal met elkaar kunnen communiceren, of omdat zij een deel van hun therapie online kunnen doen. Bij de NZa werken we graag mee aan innovatieve projecten, omdat we daarmee de toekomst van de zorg vormgeven.”
Dat blijkt wel als je kijkt naar het aantal experimenten dat in de regels en dus de reguliere zorg belandt. Als er iets blijkt uit de cijfers is het wel dat de zorg volop in beweging is. En dat we langzaam aan steeds meer ruimte creëren voor zorgaanbieders en zorgverzekeraars om met elkaar afspraken te maken over vernieuwende zorg. In dit magazine laten we zien waar de aangevraagde experimenten toe hebben geleid. En we zetten een aantal bijzondere initiatieven op een rijtje.
Meeste innovatie-experimenten in de eerstelijnszorg
Ruim 72% van de aangevraagde innovaties (in totaal 96) vindt plaats in de eerstelijnszorg. Zo vroegen aanbieders en verzekeraars veel experimenten aan om ouderen langer gezond thuis te laten wonen en om ggz-zorg in de eerste lijn in te zetten. Denk aan nieuwe werkwijzen in de ketenzorg, bijvoorbeeld voor diabetespatiënten, of samenwerking over de schotten heen.
Van deze eerstelijnszorginnovaties landden er 43 in de regels voor de huisartsenzorg. Hiervan landde ruim een derde in het zogenoemde ´Segment 3´, dat specifiek staat voor zorgvernieuwing en prestatiebeloning. Dat er zoveel innovaties in de regels voor huisartsenzorg landden is een aanwijzing dat de zorg die huisartsen bieden de afgelopen jaren enorm veranderde. In grote delen van de ziekenhuiszorg gelden vrije tarieven, zodat zorgaanbieders en zorgverzekeraars met elkaar afspraken over innovatie kunnen maken.
Ruimte in de regels
78% van de innovatie-experimenten komt dus terecht in de reeds bestaande regels van de NZa. Slechts 15% stopt zonder verder vervolg aan het einde van de looptijd (of eerder), vaak door tegenvallende resultaten. Een goede zaak vindt Harm Lieverdink. “Daarmee biedt de Beleidsregel Innovatie voor kleinschalige experimenten een goede manier voor zorgaanbieders en zorgverzekeraars om te experimenteren met een innovatie. En waar nog geen mogelijkheden zijn in de regels, geven we aanbieders en verzekeraars de ruimte om innovatie binnen het zorglandschap te kunnen versnellen. Ik roep dan ook zorgvernieuwers op deze mogelijkheid te gebruiken als ze hun innovatie snel willen opstarten. Ook biedt de beleidsregel goede mogelijkheden om als zorgverzekeraar of zorgaanbieder aan te sluiten bij een experiment dat al loopt. Dit kan de opschaling van innovaties erg bevorderen.”
Looptijd veelal 3 jaar
Verreweg de meeste experimenten, 80%, blijven binnen de looptijd van 3 jaar. 20% verlengen we, bijvoorbeeld om meer data te verzamelen. Dat zijn vaak succesvolle experimenten die we nog niet in de regels kunnen opnemen. De zorg mag dan doorgaan tot dat we het structureel kunnen bekostigen, en we het uiteindelijk alsnog in de regels kunnen opnemen.
Lopende experimenten
Vanaf 2015 lijkt het aantal experimenten af te nemen. Dat komt onder meer doordat de ruimte voor innovaties in de reguliere regels voor de verschillende zorgsectoren is toegenomen. Zo kunnen huisartsen en verzekeraars samen afspraken over het belonen van de inzet van ehealth, zoals online afspraken maken of recepten aanvragen. Overigens is het aantal ook flink afgenomen omdat begin 2012 veel diabetes/COPD ketenzorg experimenten afliepen. Deze experimenten gingen van start in 2009 en belandden allemaal in de regels van de huisartsenzorg.
Op onze website houden we alle Lopende innovatie-experimenten bij. Zo kunnen aanbieders en verzekeraars zien wat er loopt, maar ook bij welke experimenten zij kunnen aansluiten. We lichten er een aantal uit:
Virtual reality cognitieve gedragstherapie
Wat hebben patiënten met psychotische stoornissen en angst aan Virtual Reality? Dat onderzocht gezondheidszorgpsycholoog Elsbeth Zandee. “In de VR-wereld observeer je veel meer dan normaal”. Lees het interview met Elsbeth en/of bekijk de gegevens van dit lopende experiment op onze website.
Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI)
Mensen helpen gezondere keuzes te maken, net zolang tot het hun normale patroon is. Dat is het streven van leefstijlcoach Renate Boudewijns. “Je gaat niet tien kilo per maand afvallen. Dat roep ik vanaf dag één.” Lees het interview met Renate en/of lees meer over Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI) op onze website.
Huntington
“Een stukje Parkinson, een deel dementie en een beetje ALS, dat is eigenlijk wat de ziekte van Huntington is.” Branda Kootstra, casemanager bij de Polikliniek Huntington, vertelt over de innovatieve manier waarop zij en haar collega’s patiënten helpen. Lees het interview met Branda en/of bekijk de gegevens van dit lopende experiment op onze website.
Multidisciplinaire zorgverlening voor personen met psychische klachten
Geestelijke gezondheidzorg inzetten die nodig is, met of zonder diagnose. Praktijkondersteuner Angela van den Dungen vertelt over zorgprogramma GGZ. “We werken multidisciplinair in de eerstelijnszorg en leveren zorg op maat.” Lees het interview met Angela en/of bekijk de gegevens van dit lopende experiment op onze website.
Innovatie-aanvraag doen
Zorgaanbieders en zorgverzekeraars kunnen voor innovaties in de zorg een experiment aanvragen bij de NZa. Op die manier kunnen zij deze nieuwe vorm van zorg voor maximaal drie jaar buiten de bestaande regels om financieren. Aanbieders en verzekeraars die dat willen kunnen zich bij zo’n experiment aansluiten. Lees meer hierover in onze informatiekaart Een innovatie-aanvraag doen? Dat regelt u zo! of bekijk onderstaande video. Voor kortdurende zorg, kijk op Een experiment starten voor de bekostiging van kortdurende zorg? Dit zijn de opties!
Willemien Alting, beleidsmedewerker bij de NZa vertelt hoe je een innovatie-aanvraag indient.
(Een robotische beweegt vingers op een zwarte achtergrond.)
INSPIRERENDE MUZIEK
VOICE-OVER: Heb je een idee om de zorg die jij levert te innoveren? Wie weet is jouw idee te bekostigen. Een aanvraag hiervoor doe je in drie stappen.
(Het beeld splits in drieën. Links staat het getal 1 met daaronder een pc. In het midden het getal 2 met een mobiele telefoon eronder. Rechts staat het getal 3 met de Overeenkomst Innovatie eronder.)
VOICE-OVER: Stap 1: Ga bij een zorgverzekeraar, zorgkantoor of bij ons na of er niet al een zorgprestatie bestaat voor jouw idee en controleer of jouw idee niet al onderdeel is van een experiment.
(Boven een pc staat de link https://puc.overheid.nl/nza)
VOICE-OVER: Want misschien kun je aansluiten bij een bestaand experiment. Een overzicht hiervan vind je op ons documentenplatform bij 'Lopende innovatie-experimenten'.
(Een pc staat in beeld. Ervoor verschijnt het getal 2 met daaronder de tekst 'Overleg'.)
VOICE-OVER: Stap 2: Is er geen lopend experiment voor jouw idee en kan jouw idee niet met de bestaande zorgprestaties bekostigd worden overleg dan met een zorgverzekeraar of zorgkantoor of, als je zelf een van beide bent, met een zorgaanbieder. Jullie kunnen dan samen kijken of het idee uitgevoerd kan worden.
(Mensen overleggen aan tafel. Ervoor verschijt het getal 3 met daaronder de tekst 'Vul in'.)
VOICE-OVER: Stap 3: Willen jullie een experiment bekostigen? Vul dan samen de 'Overeenkomst Innovatie' in. Dit staat ook op ons documentenplatform. Wij beoordelen jullie aanvraag en nodigen jullie uit om de aanvraag toe te lichten. Binnen uiterlijk acht weken na het indienen van de aanvraag hoor je van ons.
We kijken uit naar jouw innovatieve idee. Want iedere inwoner van Nederland verdient goede, betaalbare en toegankelijke zorg. En daar zetten we ons samen voor in. Nu, en in de toekomst.
Meer weten? Bezoek onze website en kijk onder jouw zorgsector.
(Het logo van de Nederlandse Zorgautoriteit. Beeldtitel: www.nza.nl)
Wij helpen graag bij een innovatie-aanvraag
De NZa helpt aanbieders en verzekeraars graag bij het doen van een innovatie-aanvraag. Denk bijvoorbeeld aan het beantwoorden van vragen, meedenken bij knelpunten en het ondersteunen bij het invullen van ons aanvraagformulier via het daarvoor bestemde Format voor overeenkomst innovatie ten behoeve van nieuwe zorgprestaties. En wanneer wij niet kunnen helpen, dan kunnen onze samenwerkingspartners bij Zorg voor innoveren dat wel. Daar brengen we aanbieders en verzekeraars dan graag mee in contact.
