In Rotterdam hebben zes ggz-zorgaanbieders en een zorgverzekeraar de handen ineen geslagen om samen de wachttijden te verminderen. Coöperatie VGZ en zorgaanbieder Parnassia Groep blikken terug op de Transfertafel. Hoe vonden zij elkaar en wat is het advies voor andere regio’s? “Zorg voor een actuele en transparante wachtlijst voordat je met een Transfertafel van start gaat. Alleen dan kun je tot goede transfers overgaan.”
“Mensen op de wachtlijst zijn voor ons net zo belangrijk als patiënten die reeds in behandeling zijn”, vertelt Stephan Valk, voorzitter raad van bestuur bij Parnassia Groep. “Die verantwoordelijkheid voelen wij niet alleen, die voelt ook VGZ. Daarom zetten we ons samen in om ook voor die mensen een oplossing te vinden. Dankzij de Rotterdamse Transfertafel hebben we een deel van de wachtenden die bij VGZ verzekerd zijn, kunnen doorverwijzen naar een andere ggz-aanbieder in de regio. Daardoor kregen wachtenden eerder de hulp die zij nodig hebben, en hebben wij meer ruimte voor de behandeling van patiënten van andere zorgverzekeraars.”
“Als zorgverzekeraar hebben wij geen zicht op welke mensen op de wachtlijst staan”, verduidelijkt Marloes van Dongen, manager Zorginkoop GGZ bij Coöperatie VGZ. “Terwijl wij wel oplossingen hebben om de wachtlijstproblematiek te verminderen. Daarom hebben wij, samen met de regionale aanbieders, de regionale Transfertafel opgericht. Daarmee kunnen we de gewenste zorgvraag en het beschikbare aanbod beter op elkaar afstemmen, en komt de patiënt zo snel als mogelijk op de juiste plek terecht. Dat is waar we het uiteindelijk allemaal voor doen.”
Transfertafel
De wachttijden voor een specialistische ggz-behandeling zijn in verschillende regio’s te lang. Dit komt door een combinatie van redenen. Zo kunnen te lange wachttijden ontstaan als gevolg van een tekort aan behandelaren, bijvoorbeeld in het geval van specifieke zorg. Ook kan het komen doordat patiënten zelf kiezen voor een bepaalde zorgaanbieder, of doordat huisartsen verwijzen naar aanbieders die al lange wachtlijsten hebben. Daarnaast worden mensen die op een wachtlijst staan nog niet snel genoeg bemiddeld naar een andere zorgaanbieder waar ze eerder terechtkunnen.
Coöperatie VGZ en zorgaanbieder Parnassia Groep ondersteunen verschillende initiatieven om de ggz-wachtlijsten terug te dringen. Eén daarvan was de afgelopen tijd volop in het nieuws: de Transfertafel. Het idee achter deze samenwerking: door wachtlijsten met collega-aanbieders te delen en de actuele zorgbehoeften van wachtenden in kaart te brengen, kan de vraag van de patiënt en het aanbod van zorgaanbieders beter op elkaar worden afgestemd. De patiënt krijgt daardoor sneller de zorg die nodig is. Aan de Rotterdamse tafel zaten naast Coöperatie VGZ en Parnassia Groep ook de zorgaanbieders BuurtzorgT, CaleidoZorg, FortaGroep, HSK en Mentaal Beter.
Dossierkennis
“Voor een vruchtbare Transfertafel is het belangrijk om vooraf goed dossieronderzoek te doen”, geeft Valk aan. “Van de 700 VGZ-verzekerden die bij ons op de wachtlijst staan, bleken 322 wachtenden in aanmerking te komen voor de Transfertafel. Niet iedereen is namelijk geschikt voor een transfer. Dat geldt bijvoorbeeld voor mensen die te maken hebben met ernstige psychiatrische aandoeningen of mensen die kampen met een verslaving, dan is complexere zorg nodig. Een transfer is wel een optie voor mensen met veelvoorkomende klachten als een depressie of angststoornis. Ook kleinere zorgaanbieders bieden hier behandelingen voor aan.”
"Een grote klus, maar met een werkbaar resultaat."
“Daarnaast waren onder de VGZ-wachtenden ook mensen die al een intake bij ons ingepland hadden staan en bij Parnassia Groep in behandeling zullen worden genomen”, vervolgt Valk. “Er stonden ook mensen bij ons op de wachtlijst die in de tussentijd geen zorgvraag meer hadden of al elders in behandeling zijn genomen. Dat zijn we te weten gekomen door patiënt voor patiënt na te bellen. Een grote klus, maar met een werkbaar resultaat. Dankzij dit grondige dossieronderzoek hebben we voorafgaand aan de Transfertafel onze wachtlijst kunnen opschonen. Samen met de andere ggz-aanbieders hebben we ons vervolgens gebogen over de zorgbehoefte van deze wachtenden en hebben we ze geprobeerd een passend aanbod te bieden. Mijn advies aan andere ggz-instellingen is daarom: zorg ervoor dat je op de hoogte bent van de actuele status van je wachtlijst voordat je aan de slag gaat met een Transfertafel, dan worden goede transfers mogelijk.”
NZa: “De zorgvraag van de patiënt is leidend”
Wij als Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) prijzen het initiatief van de Transfertafel. “Wij vinden het mooi om te zien dat deze partijen hun verantwoordelijkheid hebben genomen en samen tot een oplossing zijn gekomen. Met de Transfertafel zorgen partijen als Coöperatie VGZ en Parnassia Groep er gezamenlijk voor dat mensen niet onnodig lang hoeven te wachten op passende zorg. De patiënt is hierbij de grote winnaar”, zegt Joep Beckers, manager Toezicht Zorgaanbieders bij de NZa. “Betrouwbaar inzicht in zowel de zorgvraag als het beschikbare aanbod, vormt de sleutel voor succes. Daarom is het ook zo belangrijk dat zorgaanbieders transparant zijn over hun wachttijden en wachtlijsten. Dit inzicht helpt huisartsen, ggz-aanbieders en zorgverzekeraars om mensen zo snel mogelijk de zorg te geven die zij nodig hebben. Het patiëntbelang moet uiteraard altijd vooropstaan.”
Transparant over wachtlijsten
“Parnassia Groep is één van de eerste aanbieders in Nederland geweest die bereid was inzicht te bieden in haar wachtlijst. Dat is iets wat wij erg waarderen. Deze transparantie is essentieel voor goede transfers maar ook heel informatief voor VGZ”, vindt Van Dongen. “Als blijkt dat de behoefte voor bepaalde zorg groot is, dan kunnen we hier extra zorg voor inkopen, of kijken hoe we dit op een andere manier kunnen organiseren. We zijn druk in gesprek met zorgaanbieders om de Transferstafels ook elders in het land een vervolg te geven.”
“Voor de regio Rotterdam geldt dat VGZ-verzekerden die ambulant behandeld worden in de specialistische ggz vanaf 1 augustus 2020 direct doorverwezen kunnen worden naar de Transfertafel”, vult Van Dongen aan. “We willen hiermee de huisarts ontlasten omdat het specificeren van de zorgbehoefte aan de Transfertafel wordt gedaan. Uiteraard gaan we hierbij zeer zorgvuldig om met persoonlijke patiëntgegevens. Binnen een dag krijgt de patiënt een gevalideerde telefonische intake. Daarna wordt in een telefonisch of digitaal gesprek de uitkomst besproken en krijgt de patiënt een passend voorstel. Vanzelfsprekend kiest de patiënt uiteindelijk zelf een zorgaanbieder, die keuzevrijheid staat voorop.”
“Omdat niet alle wachtenden dankzij de Transfertafel geholpen kunnen worden, blijven wij ook zoeken naar andere manieren om de wachtlijsten te verkorten”, vertelt Valk. “Bijvoorbeeld door een gecombineerde inzet van digitale zorg, zoals online behandelingen en beeldbellen, met face-to-face-contact waar dat mogelijk is.”
De cijfers op een rij
Van de 700 VGZ-verzekerden die in juli 2020 bij Parnassia Groep op de wachtlijst staan, blijken 322 wachtenden in aanmerking te komen voor de Transfertafel. Al deze 322 VGZ-wachtenden zijn door de behandelaren van de betrokken Rotterdamse ggz-aanbieders nagebeld. Op die manier kon de actuele behoefte aan zorg van de wachtenden worden achterhaald.
Voor 62 mensen is dankzij de Transfertafel een passende oplossing gevonden. 102 mensen konden vanwege onjuiste contactgegevens of geen gehoor nog niet worden bereikt. 20 mensen denken nog na over het transferaanbod. 70 wachtenden worden binnen vier weken door Parnassia Groep in behandeling genomen, en 68 mensen hebben er zelf voor gekozen om op de wachtlijst van Parnassia Groep te blijven staan.
Ook aan de slag?
“Om van een dergelijke regionale samenwerking een succes te maken is het cruciaal om intrinsiek gemotiveerd te zijn”, meent Van Dongen. “Wachtlijsten aanpakken doe je niet om voor de bühne zichtbaar te zijn. Het lukt alleen als je de samenwerking met elkaar echt wilt vinden en het gedeelde belang voor ogen houdt.”
"Het is een kwestie van gewoon doen."
“Regionale samenwerking verbetert door je transparant en open op te stellen”, heeft Valk ervaren. “Dit moet wederzijds zijn om grote overkoepelende problemen aan te kunnen pakken. Je moet niet bang zijn om over je eigen schaduw heen te stappen en je niet laten hinderen door verwachte beperkingen door regelgeving. De werkwijze die we nu gaan gebruiken in Rotterdam is bijvoorbeeld zorgvuldig afgestemd met de Autoriteit Persoonsgegevens. En zoals eerder gezegd: zorg voor een actuele en transparante wachtlijst.” Van Dongen besluit: “En daarnaast is het natuurlijk ook een kwestie van gewoon doen.”
Gepubliceerd op 8 september 2020
