Gepubliceerd op 28 maart 2022
Regelmatig stuit de NZa op fenomenen die zich over de hele breedte van de zorg kunnen voordoen. Denk aan complexe juridische structuren van zorginstellingen. In dit soort gevallen kan de NZa dan een fenomeenonderzoek doen. Doel: hoe te voorkomen dat dit soort ontwikkelingen ertoe leiden dat zorggeld weglekt?
Het fenomeenonderzoek naar complexe juridische structuren wees uit dat deze structuren kunnen leiden tot weglekken van zorggelden. “Dit soort structuren zijn niet verboden”, zegt Ricardo Peeters Weem, toezichthouder bij de NZa. “Ze maken het alleen wel moeilijker om geldstromen te volgen. Uiteindelijk blijkt soms dat zorggeld niet goed terechtkomt, zonder dat er per se bewust gefraudeerd wordt. In andere gevallen zoeken zorgaanbieders echt de grens op of gaan ze eroverheen.”
Opeenvolgende incidenten waren voor de NZa aanleiding te starten met het fenomeenonderzoek naar complexe structuren. Zo kwam er na onderzoek aandacht voor het franchisemodel in de zorg. “Dit model ligt voor de hand als je een supermarkt of fastfoodketen bent, maar je kunt je afvragen wat het effect ervan is in de zorg. Dit is typisch zo’n fenomeen waar we nader onderzoek naar doen.”
"Grenzen stellen aan onnodig ingewikkelde organisaties"
Barrièremodel
Het fenomeenonderzoek naar complexe structuren heeft geleid tot een barrièremodel, ontwikkeld door het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid. Peeters Weem: “In dit model zijn de perspectieven van allerlei partijen meegenomen. Denk aan accountants, banken, notarissen, gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren. Dit zijn partijen waar je mee te maken krijgt als je een zorgonderneming wil starten. Door samen met deze partijen na te denken over waar zich risico’s kunnen voordoen, krijgen we ook zicht op hoe alle betrokken partijen die kunnen beperken.”
Grenzen stellen
Het fenomeenonderzoek is deels zendingswerk, vindt Peeters Weem. “Complexe juridische structuren kunnen onwenselijk zijn. Een zorgbedrijf met een directeur die schoonmaakdiensten inkoopt bij een bedrijf waarvan hij ook eigenaar is, daar moet je kritisch op zijn. Anderzijds: soms is complexiteit nodig, bijvoorbeeld om verantwoording van verschillende geldstromen correct te organiseren. Na publicatie van het onderzoek hebben we veel vragen gehad vanuit de samenleving, zoals van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants, zorgkantoren en zorgverzekeraars. Ze willen graag dat wij met hen blijven meedenken over mogelijkheden om grenzen te stellen aan onnodig ingewikkelde organisatiestructuren.”
Spanningsveld
Het is tegelijkertijd een spanningsveld, beseft hij: “We zijn kritisch op de zorginkoop van zorgverzekeraars en zorgkantoren. Maar zeggen zij te vaak nee tegen zorgaanbieders, dan kan het zijn dat er te weinig zorg wordt ingekocht. Daar zitten voor ons als toezichthouder ook uitdagingen aan. Voldoende zorg inkopen, maar wel scherp zijn op de organisatie bij wie je inkoopt, dat is wat we zorgverzekeraars en zorgkantoren willen meegeven.”
