Gepubliceerd op 28 maart 2022

In de wijkverpleging is goed bestuur en professionele bedrijfsvoering bij lang niet alle zorgaanbieders automatisch in goede handen. Om fouten te voorkomen, investeert de NZa veel in uitleg over hoe het hoort. Daarnaast zet de toezichthouder data in om sneller misstanden in kaart te brengen en zonodig in te grijpen.

Tim Zee, programmamanager Toezicht professionele bedrijfsvoering NZa

“Naar verhouding zijn er veel zorgaanbieders in de wijkverpleging die de regels voor goed bestuur en professionele bedrijfsvoering niet goed naleven.” Dit zegt Tim Zee, programmamanager Toezicht professionele bedrijfsvoering van de NZa. “De wijkverpleging kent veel kleine zorgaanbieders die vaak nog niet zo lang actief zijn. Zij weten vaak niet aan welke regels ze moeten voldoen. Dit gaat dan veelal om startende zorgaanbieders die nog geen contract hebben met een zorgverzekeraar; en waardoor zij vaak ook buiten het zicht van diezelfde zorgverzekeraar vallen.”

Stap éen: voorkomen

Voorheen investeerde de toezichthouder al snel in tijdrovende fraudeonderzoeken als signalen uit de omgeving en uit data aanleiding  gaven voor vermoedens van misbruik. Sinds 2021 vindt het toezicht meer stapsgewijs plaats. Tim Zee legt uit: “Stap één is dat we willen voorkomen dat zorgaanbieders überhaupt de fout ingaan.  Zo hebben we een informatiekaart ontwikkeld waarin we alle wet- en regelgeving overzichtelijk hebben samengevat. We geven ook gastcolleges op universiteiten en hogescholen om toekomstige professionals in de wijkverpleging goed te informeren over de verplichtingen die bij een professionele bedrijfsvoering om de hoek komen kijken; en ook hoe een professionele bedrijfsvoering helpt bij het leveren van goede kwalitatieve zorg.”  

"Zien we een vreemde verhouding tussen omzet en het aantal fte’s, dan trekken we aan de bel."

Signalen

Helaas kan de NZa niet altijd voorkomen dat zorgaanbieders de fout ingaan met declareren en administreren. “We krijgen met enige regelmaat signalen dat er iets niet in de haak is”, zegt Zee. “Denk aan een cliënt die een rekening krijgt voor zorg die nooit geleverd is of een aanbieder die 3 uur in rekening brengt voor een halfuurtje zorg. Maar ook onze eigen data-analyses bieden regelmatig reden om verder te kijken. Zien we een vreemde verhouding tussen omzet en het aantal fte’s, dan trekken we aan de bel.  Soms heeft de zorgaanbieder een logische verklaring daarvoor. In andere gevallen blijft die logische verklaring uit.” 

Van aanwijzing tot boete

In deze gevallen legt de NZa een aanwijzing op. “Daarin schrijven we welke fouten we hebben geconstateerd en hoe de zorgaanbieder die moet herstellen. Dan vragen we een zorgaanbieder bijvoorbeeld om de te veel in rekening gebrachte zorgnota’s aan de zorgverzekeraar terug te betalen. Na gemiddeld 3 maanden doen we vervolgonderzoek om te kijken of de fouten zijn hersteld. Dan controleren we dus opnieuw of zo’n zorgaanbieder dan wel over een juiste, volledige en actuele administratie beschikt.”

In 2021 legde de NZa 7 aanwijzingen op en volgden ook enkele waarschuwingen. Nacontrole wees uit dat 1 zorgaanbieder vrijwel niets had verbeterd aan de gebrekkige administratie. Een 2e had wel iets verbeterd, maar was het nog steeds ruim onvoldoende. Voor beide aanbieders hebben we een boeterapport opgesteld; een eventuele boete kan in zo’n geval oplopen tot 10% van de jaaromzet. Een 3e zorgaanbieder ontving een last onder dwangsom; zo’n dwangsom helpt dan als stok achter de deur om de noodzakelijk verbetering af te dwingen. Voor 2 andere zorgaanbieders was ingrijpen van de NZa aanleiding om maar helemaal te stoppen in de sector.  “Dat is ook een resultaat”, aldus Zee, “Al zien we liever dat een zorgaanbieder zich verbetert en goede zorg kan blijven leveren.”

Bellen om uitleg

Met ingang van 2022 zet de NZa zich naast de formele handhavingsinstrumenten ook meer in op informele interventies. “Als we in onze data afwijkende patronen zien, bellen we vaker eerst op om uitleg te vragen. Als de zorgaanbieder een goede uitleg heeft, kunnen we het onderzoek afsluiten. Zo niet, dan duiken we er verder in. Onze onderzoeksresultaten van afgelopen jaar laten trouwens zien dat onze data een goede voorspeller zijn van een foutieve administratie.”

Sinds 1 januari heeft de NZa met de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza, zie apart kader) meer bevoegdheden om in te grijpen als de bedrijfsvoering van een zorgaanbieder niet aan de eisen voldoet. “Dat kan ons helpen om op basis van data-analyses sneller actie te ondernemen en maatregelen op te leggen”, verwacht Zee.