Telemonitoring: van tijdelijke betaaltitel naar structurele bekostiging

Toen in februari 2020 de eerste coronabesmetting in Nederland een feit was, had dat meerdere effecten op de zorg in Nederland. Een van die effecten was dat digitale zorg een grotere rol ging spelen. Met name patiënten met een chronische ziekte, die periodieke controleafspraken hebben met hun zorgverleners, kunnen sindsdien voor bepaalde zorgvragen via websites en apps waarden, die ze zelf meten, doorgeven. Een verpleegkundige of arts kan vervolgens die waarden en de historie van de patiënt zien. Het digitale initiatief HartWacht van Cardiologie Centra Nederland (CCN) en zorgverzekeraar Zilveren Kruis is daar een voorbeeld van. Voorheen kwamen mensen met hartfalen, een ritmestoornis of moeilijk te behandelen hoge bloeddruk voor metingen naar de poli, nu worden zij via een app geïnstrueerd en doen ze hun metingen zelf. In diezelfde app worden vervolgens de gemeten waarden doorgegeven.

Tijdelijke betaaltitel

Toen CCN en Zilveren Kruis in 2016 startten met hun digitale zorg, bestond daar nog geen passende betaaltitel voor. Lucien Bögels, beleidsmedewerker bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), weet nog dat de tijdelijke experimentele betaaltitel werd toegewezen. “Wij hebben gedurende een periode van 3 tot 5 jaar gemonitord of er aantoonbaar en effectief zorg wordt geleverd, in dit geval digitaal. Dat bleek zo te zijn, doordat er bijvoorbeeld minder fysieke polikliniekbezoeken noodzakelijk waren.” Maar een experimentele betaaltitel is tijdelijk. Intussen waren er facultatieve prestaties voor de medisch-specialistische zorg geïntroduceerd, onder meer op het gebied van chronische hartklachten, waar HartWacht bij wordt ingezet. Bögels: “Op datzelfde moment liep de tijdelijke betaaltitel voor het HartWacht-initiatief af, dus kon het met een facultatieve prestatie bekostigd blijven.”

‘Nooit duurder dan fysieke zorg’

Om tot een geschikt tarief voor de experimentele prestatie HartWacht te komen, berekenen CCN en Zilveren Kruis wat de zorg voor een patiënt zonder digitale zorg kost. Sebastiaan Blok, directeur e-health bij CCN, was daar nauw bij betrokken. “Het uitgangspunt was dat de digitale ondersteuning nooit duurder mag worden dan de fysieke zorg.” De zorg die CCN verleende, veranderde niet door HartWacht. “We analyseren nog steeds electrocardiogrammen (hartfilmpjes, red.) en we meten ook de bloeddruk van een patiënt. Je gebruikt dus dezelfde meetwaarden, maar de manier waarop die binnenkomen, is anders. Dat komt namelijk binnen via de locatie waar de patiënt op dat moment is.”

Effecten monitoren

Zowel de patiënt als de zorgverlener ervaren de voordelen van telemonitoring. Uit data-onderzoek blijkt dat er een afname plaatsvindt in de benodigde spoedzorg en opnamedagen voor chronische hartpatiënten. “We zijn periodiek bij elkaar gekomen om de effecten van deze zorg te monitoren. Dat deden we op basis van data van ons als zorgaanbieder, bijvoorbeeld over kwaliteit van leven en aantal polibezoeken, en data van de zorgverzekeraar over bezoeken aan de spoedeisende hulp en ambulanceritten. Steeds bleek dat patiënten enorm tevreden zijn en dat ze minder onnodig gebruik maken van zorg. Dat zag er dus hartstikke goed uit”, vertelt Blok.

Structurele bekostiging

Digitale zorg was ondertussen in 2021 relevanter dan ooit. Bögels: “Door de coronapandemie was een noodzaak ontstaan om mensen buiten het ziekenhuis te kunnen monitoren. De overgang naar een structurele betaaltitel voor telemonitoring is daardoor in een stroomversnelling geraakt.” Ook Zorginstituut Nederland onderstreepte dit met haar advies Digitaal waar mogelijk en wenselijk. Per 1 januari 2023 telemonitoring is daarom toegevoegd als prestatie in de reguliere bekostigingssystematiek van de medisch-specialistische zorg.

‘Een mooi voorbeeld’

HartWacht is een van de eerste initiatieven op het gebied van telemonitoring die inmiddels dus structureel kan worden bekostigd. “De manier waarop de NZa heeft aangeboden om mee te werken aan dit experiment en de manier waarop dit is uitgevoerd en voortgezet tot er ook structurele bekostigingsmogelijkheid is ontstaan, is gewoon een mooi voorbeeld”, vindt Blok. Ook Bögels is trots op de ontwikkeling. “Nu de pandemie voorbij is willen we digitale zorg meer ondersteunen en het minder ‘kleinschalig’ maken. De toepassing van telemonitoring kan namelijk breder zijn dan alleen voor chronische hartaandoeningen. Er zijn meer patiënten die periodiek in het ziekenhuis worden gezien in verband met een chronische aandoening, zoals COPD of een chronische darmziekte. Voor veel van die zorg kan deze prestatie interessant zijn.”