De wachtlijsten voor de ggz zijn lang en groeien nog steeds. Vaak lukt het niet om kwetsbare cliënten te helpen binnen de vastgestelde treeknormen. Passende contractering kan helpen om dit knelpunt in de zorg te verminderen. In het integraal zorgakkoord is daarom aandacht besteed aan voldoende inkoop van (zeer) complexe psychische zorg en een passende bekostiging hiervan.
Voor die passende bekostiging van de ggz is het Zorgprestatiemodel ontwikkeld. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) maakt onderdeel uit van de bestuurlijke commissie van dit programma, samen met onder meer de Nederlandse ggz, de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie en Zorgverzekeraars Nederland. Toch is het voor de NZa ook lastig als contracteringsafspraken niet van de grond komen. Beleidsmedewerker David Veenhof krijgt er regelmatig mee te maken. “Wij kunnen zorgverzekeraars aanspreken op hun zorgplicht en maken tarieven waarmee we aansluiten op de kosten voor de ggz. Daarvoor is ook het zorgprestatiemodel. Maar uiteindelijk is het aan de regio’s, zorgaanbieders en zorgverzekeraars om daar verdere afspraken over te maken.”
Op zoek naar verbinding
Het Nederlands Behandelcentrum DGT slaagde er wel in om afspraken te maken met de meeste zorgverzekeraars. Zij behandelen een van de meest complexe doelgroepen in de ggz: mensen die ernstige emotionele ontregeling ervaren wat zich uit in suicidaal en zelfbeschadigend gedrag. “De samenwerking met zorgverzekeraars was een zoekproces”, moet Wies van den Bosch, bestuurslid behandelzaken, wel toegeven. “Kennis over psychiatrie en wat wij doen, bestaat eigenlijk niet. Je zoekt dan naar mensen bij de zorgverzekeraars waarvan ik wist dat ze hierin geïnteresseerd waren. Er ontstaat dan, net als binnen ons eigen team, een verbinding.”
Suïcidale gedachten behandelen: hoe doet het Nederlands Behandelcentrum DGT dat?
Dialectische Gedragstherapie, dat is waar DGT een afkorting voor is. Deze therapievorm is een combinatie van gedragsveranderende therapie en het leren herkennen, erkennen en accepteren van gedachten en emoties. “DGT is een methode die bedacht is door iemand die in die situatie heeft gezeten en het vermogen heeft gehad om dat om te vormen naar een behandelplan”, deelt Van den Bosch, die door ontwikkelaar Marscha Linehan is opgeleid voor het werken met deze therapievorm.
‘Ze willen hulp, maar weten niet hoe ze het moeten vragen’
“Wat iemand met suïcidale gedachten doet, is de hulpdienst bellen en zeggen: als jullie niks doen, pleeg ik suïcide. Daar wordt vaak op gereageerd met maatregelen om iemand veiligheid te bieden. Maar de vraag is: willen ze dood of willen ze hulp? Ik denk dat laatste, maar ze weten niet hoe ze het moeten vragen.” Met die hulpvraag gaat het Nederlands Behandelcentrum DGT daarom aan de slag. “Als je dat begrijpt, hoef je niet voor veiligheid te zorgen maar kun je bekijken wat mensen anders kunnen doen. Je leert iemand zich anders te uiten en te zeggen: ik weet niet wat ik moet doen, ik ben wanhopig.”
Lef tonen
Een van de verzekeraars waar Van den Bosch verbinding mee vindt, is CZ. Bestuursvoorzitter Joep de Groot weet nog dat hij een mail ontvangt over innovatief zorgaanbod voor kwetsbare mensen. “We kijken dan met de afdeling zorginnovatie en ons ggz-team naar de inhoud en in hoeverre het innovatieve zorgaanbod een versterking is van wat er al is. Daarna kijk je verder hoe je dat contracteert. Omdat het hierbij gaat om een kwetsbare doelgroep, en zorg waar lange wachtlijsten voor zijn, was ik extra gemotiveerd om daaraan mee te werken.”
‘Omdat het gaat om een kwetsbare doelgroep en zorg waar lange wachtlijsten voor zijn, was ik extra gemotiveerd om mee te werken’ - Joep de Groot, bestuursvoorzitter CZ
CZ, waar extra geïnvesteerd is in ggz-kennis binnen de inkoopteams, was de eerste zorgverzekeraar die Van den Bosch’ aanbod contracteerde. Dat het soms lastig is om complexe ggz te contracteren, merkt De Groot deels. “Bij deze doelgroepen loop je er vaak tegenaan dat er onvoldoende behandelaren zijn. De mankracht gaat vaak naar lichtere problematiek zoals depressie en angststoornissen. Ik vind dat daar ook een rol in ligt voor ons als zorgverzekeraars. We moeten meer lef tonen om met elkaar te bespreken hoe we de zorg voor kwetsbare mensen oppakken en of het huidige stelsel met gereguleerde marktwerking daarin wel goed is.”
Meer waardering voor de zorg
Niet alleen in het gesprek met de zorgverzekeraar, maar ook in de waardering van de zorg valt volgens Van der Bosch iets te winnen. “Je hebt enkel dat applaus gehad tijdens corona. Maar als er iets ergs gebeurt, wordt het tegen je gebruikt. Je kunt er dan voor kiezen om enkelvoudige angststoornissen te behandelen of mensen die in een crisis zitten, die het het meest nodig hebben. Juist daarom is onderlinge verbinding belangrijk, want zeker onder jongeren neemt deze problematiek alleen maar toe.”
